Trening interpersonalny
Funkcje treningu, ze względu na to, jakich mechanizmów wewnętrznych dotyczą, można podzielić na:
- samorealizacyjne – łączą się z uruchomieniem procesów i zmian wewnętrznych, które sprzyjają lepszemu rozumieniu siebie, zwiększają otwartość na nowe informacje i doświadczenia, redukują mechanizmy obronne. Poprzez zwiększenie samoświadomości i umiejętności analizowania własnych doznań trening powinien przyczynić się do uformowania w miarę obiektywnej samowiedzy i samooceny oraz odpowiedzialności za własny rozwój;
- społeczne – nabywanie umiejętności trafnego poznawania innych i poprawnej komunikacji z innymi. Umiejętność komunikacji polega na uważnym słuchaniu tego, co inni mówią, koncentrowaniu się na partnerze i jego przeżyciach, pozytywnym wzmacnianiu jego zachowań, jasnym wypowiadaniu swoich opinii, umiejętnym przekazywaniu uwag krytycznych i uczuć niezadowolenia. Umiejętność współżycia i współpracy wymaga akceptacji innych, ich uczuć i postaw, zgody na to, że są inni, umiejętności wczuwania się w ich doznania (empatii), trafnego rozumienia potrzeb innych i planów;
- kierunkowe-aksjologiczne – formowanie u uczestników postaw wobec wartości moralnych i społecznych. Lojalności, uczciwości i odpowiedzialności za innych.
Aby grupa efektywnie pracowała, każdy z uczestników powinien czuć się dobrze, bezpiecznie. Poczucie bezpieczeństwa rodzi się stopniowo. Jednak, aby trening był skuteczny, jest ono niezbędne. Jego cechą charakterystyczną jest:
- świadomość, że partnerzy są rzetelni, uczciwi i godni zaufania oraz
- świadomość, że partnerzy nie będą starali się wykorzystać różnych sytuacji, informacji dla własnych celów, np. ośmieszania, czy obniżania pozycji.
Ogromną rolę w procesie, który zachodzi podczas treningu interpersonalnego, odgrywa trener.
Jerzy Mellibruda mówi o trzech funkcjach trenera:
- strategiczna – dotyczy pierwszego etapu, jeszcze zanim trening się rozpocznie – przygotowanie materiałów, pomocy, plansz, itp.;
- taktyczny – wiąże się z czynnościami, które podejmuje trener podczas konkretnych sytuacji, które mają miejsce podczas treningu. Związane są one ze specyfiką grupy, potrzebami uczestników, np. gdy grupa jest zaniepokojona, proponuje ćwiczenia relaksujące.;
- operacyjne – łączy się ściślej z konkretnymi sytuacjami treningowymi, kiedy trener podejmuje decyzje, np. by ktoś przez pewien czas nie włączał się do grupy [1].
[1] Zbigniew Zaborowski, Trening interpersonalny, Ossolineum, Wrocław 1985, s. 53.